Welke bevoegdheden heeft een testamentair executeur

In 2015 hebben wij weer op diverse terreinen een bijdrage geleverd aan de rechtsontwikkeling in Nederland. De gepubliceerde zaken hebben niet alleen betrekking op het civiele recht, maar ook op het erfrecht, bestuursrecht en op het executierecht.

Een interessante uitspraak voor de afwikkeling van nalatenschappen is de uitspraak geweest van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 6 oktober 2015, gepubliceerd ECLI:NL:GHARL:2015:7486, waarin het gerechtshof kenbaar heeft gemaakt dat een notaris niet zonder meer mag afgaan op de volledige vertegenwoordigingsbevoegdheid van een executeur.
In diverse testamenten is een executeur aangesteld die de verdere afwikkeling van een nalatenschap ter hand moet nemen. Tot voor kort ging een notaris vrijwel voetstoots af op de bevoegdheid van de executeur. Dit was voor de praktijk uitermate eenvoudig, omdat de notaris dan met één persoon te maken had met wie hij de nalatenschap verder zou kunnen afwikkelen.
Echter op 6 oktober 2015 heeft het gerechtshof duidelijk aangeven dat de bevoegdheid van een executeur zich louter en alleen beperkt tot beheersdaden en dat een notaris nader onderzoek moet doen zodra er beschikkingshandelingen door de executeur worden voorgesteld.
Een notaris doet er dan ook in voorkomende zaken goed aan om goed onderzoek te doen naar de achterliggende beweegredenen van een executeur om een onderdeel van de nalatenschap te verkopen. Indien de notaris op dit punt tekortschiet, dan kan een derde partij die als koper optreedt voor een onderdeel van de nalatenschap er ook nog eens mee geconfronteerd worden dat een reeds plaatsgevonden transactie volledig wordt teruggedraaid. Dit heeft voor een derde partij grote consequenties, omdat hij zich in de tussentijd als eigenaar waande van het goed dat hij had gekocht.
Ook voor de notaris kleven er grote risico’s aan indien een transactie nadien wordt nietig verklaard.
Immers de notaris zal op dat moment niet alleen tuchtrechtelijk kunnen worden aangesproken, maar ook nog eens civielrechtelijk door de erfgenaam die door deze transactie schade zou hebben geleden. Nu het niet altijd zeker is dat een executeur bevoegd is om handelingen te verrichten, zal een notaris in de toekomst zeer genuanceerd tewerk moeten gaan teneinde aanspraken van derden en van erfgenamen te voorkomen.